Сыр диқандары тағы бір маңызды науқанды аяқтауға жақын. Санаулы күннен кейін егін орағы мәресіне жетеді. Алдын ала мәлімет бойынша елдегі егіншілер межедегі өнімді қамбаға құйып алды. Биыл көптеген қиындықпен бетпе-бет келсе де оған лайықты төтеп берді.
Облыстық ауыл шаруашылығы және жер қатынастары басқармасының басшысы Талғат Дүйсебаевтың айтуынша, биыл облыстың егін саласы үшін күрделі жыл болды. Егісті тұрақты суару үшін лимит бойынша 3,9 млрд текше метр су қарастырылды. Соған сәйкес 189,6 мың гектар дақыл егілді. Оның ішінде дәнді дақылдар 93,1 мың гектар, майлы дақылдар 6,4 мың гектар, малазықтық дақылдар 72,7 мың гектар, картоп, көкөніс, бақша 17,4 мың гектар. Күрiш 80,9 мың гектарға себілді.
– Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес суды көп қажет ететін күріш егісі көлемі азайтылды. Өткен жылмен салыстырғанда ол 4,7 мың гектарға қысқарды. Биыл вегетациялық кезең Сыр шаруалары үшін өте күрделі болды.
Үкімет қолдауымен Сырдария өзенінің жоғарғы ағысындағы көрші мемлекеттермен дер кезінде келіссөз жүргізілді. Бұл егісті өз мөлшерінде сумен қамтамасыз етуге жол ашты. Үкімет резервінен 53 жылжымалы дизельді насос алуға 1 млрд теңге бөлінді. Барлық каналдағы су алу кестесі ұдайы бақыланып, егіске су арнайы кесте бойынша берілді. Қашыртқыдағы су екінші мәрте 324 насос қондырғысы арқылы пайдаланылды.
Айта кетерлігі, еліміздің Төтенше жағдайлар министрлігі 139 қызметкерден құралған жеке құрам мен 25 жылжымалы су насосын көмекке жеткізді. Осындай қолдау арқылы вегетациялық кезеңде ешқандай шығынға жол берілген жоқ, – дейді басқарма басшысы.
Т.Дүйсебаевтың айтуынша, алдын ала болжам бойынша келесі жылы да дария деңгейі биылғымен шамалас болады. Бұл күріш көлемін 77 мың гектар көлемінде сақтауға мүмкіндік береді. Дегенмен суға байланысты әлі де нақтыланады. Себебі, жоғарыдан «Шардараға» түсіп жатқан су аз.
Кейінгі жылдары суды аз қажет ететін дақылдар көлемін арттыру, егісті әртараптандыру мәселесіне ерекше мән беріліп отыр. Осыған орай суды аз қажет ететін дақылдар 2242 гектарға ұлғайды. Облыста ерте егілген дәнді дақылдарды жинау аяқталған. Қазір күріш, малазықтық, майлы, көкөніс-бақша өнімдері қоймаға жиналып жатыр.
– Жергілікті ғалымдар шығарған «Сыр сұлуы» сортының тиімділігі байқалды. Ендігі кезекте оның тұқымы шаруашылықтар арқылы көбейтілмек. Қазір келіссөз жүргізілуде. Алдағы уақытта бұл сортты Қазалы, Қармақшы аудандарында егеміз деген жоспарымыз бар. Өйткені, дарияның аяғында орналасқан бұл аудандарда жылда суға қатысты қиындық туындап жатады. Өзге сортпен салыстырғанда «Сыр сұлуының» вегетациялық кезеңі қысқа. Мәселен, қазір егіліп жүрген сорттардың көбісі 120-125 күнде піссе, бұл сортқа 100-105 күнде орақ салуға мүмкіндік бар. Осының өзі өнім деңгейін жоғарылатуға әсерін тигізеді, – деді басқарма басшысы.
Қазіргі таңда егілген 80,9 мың гектар күріштің 77 мың гектары орылып, 69 мың гектары бастырылды. Одан 375,3 мың тонна өнім алынып, орта өнім гектарына 54,4 центнерді құрап отыр. Күріш ору жұмыстарын қазан айының екінші онкүндігінен кешіктірмей аяқтау жоспарланған. Қазірге дейін алдағы жылдың егісіне қажетті 19,5 мың тонна тұқымның 79 пайызы қамбаға құйылды.
Облыс бойынша 5 мың гектар күздік бидайдан 6,1 мың тонна өнім жиналды. Орта өнім гектарына 12,2 центнерден келді. Сондай-ақ 5,4 мың гектар жаздық бидайдан 3,5 мың тонна өнім қамбаға құйылды. Ал жүгеріден 1946 тонна өнім алынды. Оған қоса мақсары, күнбағыс, картоп, көкөніс, бақша өнімдері жиналуда. Өнім деңгейі көңіл демдерліктей. Малазықтық дақылдарды ору жалғасуда. Жоңышқаның үш орымынан 326 мың тонна шөп жиналды, – дейді басқарма басшысы.
Су үнемдеу технологиясын қолдану арқылы биыл 8,1 мың гектар ауыл шаруашылығы дақылдары егілді. Оның ішінде 5,8 мың гектарға тамшылатып, 2,3 мың гектарға жаңбырлатып суару әдісі қолданылды.
Бүгінде 4 мыңнан астам техника егін жинауға қатысуда. Жыл басынан бері 3,9 млрд теңгеге 133 техника сатып алынды. Негізінен «ҚазАгроҚаржы» акционерлік қоғамы арқылы жеткізілді. Егін жинауға 10,4 мың тонна арзандатылған дизель отыны бөлінген еді, ол өңірге уақытылы жеткізілді.
Жергілікті шаруалардың берекелі тіршілігі жалғасын тауып, еселі еңбек мол табысқа жол ашты.
Әділжан ҮМБЕТ
